Witaj w sekcji Dysleksja strefy wiedzy o edukacji. Tutaj znajdziesz artykuły dotyczące różnych aspektów tego zaburzenia, w tym ryzyka, objawów, skutków i metod przeciwdziałania. Regularnie aktualizujemy zawartość, dostarczając najnowszych faktów naukowych, informacji o badaniach oraz opinie specjalistów.
Niniejszy artykuł sygnalizuje tematykę diagnozowania trudności w czytaniu i pisaniu, konieczności wczesnej wielospecjalistycznej diagnozy oraz etapy rozpoznawania dysleksji. Dodatkowo będzie poruszał kwestię zmieniających się objawów dysleksji wraz z wiekiem dziecka oraz istniejący w Polsce 5-poziomowy system pomocy terapeutycznej.
Niniejszy artykuł zasygnalizuje tematykę diagnozowania trudności w czytaniu i pisaniu, konieczności wczesnej wielospecjalistycznej diagnozy oraz etapy rozpoznawania dysleksji. Dodatkowo będzie poruszał kwestię zmieniających się objawów dysleksji wraz z wiekiem dziecka oraz istniejący w Polsce 5-poziomowy system pomocy terapeutycznej.
Proces nauki czytania i pisania wymaga dojrzałości i współdziałania wielu obszarów mózgu oraz skomplikowanych czynności psychicznych. Okres przygotowawczy jest istotny, umożliwiając doskonalenie funkcji niezbędnych do opanowania techniki czytania i pisania oraz rozwijanie ogólnych zdolności dziecka. Kluczowymi obszarami są: sprawność analizatora wzrokowego, słuchowego, kinestetyczno-ruchowego, manualna i aparatu artykulacyjnego. Dodatkowo, dziecko musi posiadać odpowiednio rozwinięte myślenie, zasób słów, motywację oraz nastawienie do nauki. Rozwój techniki komputerowej otwiera nowe możliwości, umożliwiając edukację już od 4. roku życia. Programy komputerowe, powszechnie stosowane w przedszkolach i szkołach Unii Europejskiej, mogą być także skutecznym narzędziem wspomagającym terapię dzieci z trudnościami w uczeniu się, stymulując potrzebne do nauki umiejętności.
Trudności w czytaniu i pisaniu często zauważa się we wczesnym okresie nauki szkolnej, choć mogą być dostrzegane już u dzieci w wieku poniemowlęcym. Objawy te mogą być wynikiem nieharmonijnego rozwoju funkcji psychicznych i motorycznych, takich jak opóźnienia w rozwoju językowym, wzrokowym i ruchowym.
Podstawą udzielenia skutecznej pomocy dziecku z trudnościami w czytaniu i pisaniu jest wczesna wielospecjalistyczna diagnoza, która powinna być poprzedzona dokładnym zrozumieniem przebiegu rozwoju dziecka oraz warunków środowiska wychowawczego. Diagnozowanie trudności w uczeniu się powinno odbywać się w dwóch etapach. Pierwszy obejmuje obserwację ucznia przez nauczyciela w różnych sytuacjach szkolnych, natomiast drugi to profesjonalna diagnoza prowadzona w poradni psychologiczno-pedagogicznej przez pedagoga i psychologa, z możliwością konsultacji logopedy lub lekarza. Postępowanie diagnostyczne powinno opierać się na współpracy nauczyciela, specjalistów oraz rodziców i uwzględniać zarówno rodzaj i stopień zaburzenia, jak i możliwe sposoby jego wyrównania. Badania diagnostyczne w poradni składają się z dwóch części: diagnozy psychologicznej i pedagogicznej. Diagnoza psychologiczna dotyczy całokształtu funkcjonowania psychologicznego dziecka, uwzględniając jego rozwój umysłowy, percepcyjno-motoryczny, słuchowo-językowy, ruchowy oraz osobowość i umiejętności społeczne. Diagnoza pedagogiczna natomiast ocenia poziom umiejętności czytania i pisania, w tym technikę czytania, tempo, błędy czytania, rozumienie tekstu oraz poziom pisania i analizę błędów.
Diagnoza dziecka z trudnościami w czytaniu i pisaniu składa się z kilku kluczowych etapów:
W każdym z tych etapów istotne jest uwzględnienie różnych aspektów rozwoju dziecka oraz ścisła współpraca z rodziną.
Wieloletnia obserwacja kliniczna i badania wykazują, że objawy dysleksji są zmienne w zależności od wieku, rodzaju i nasilenia zaburzeń oraz intensywności terapii. Długotrwała specjalistyczna terapia zazwyczaj prowadzi do zmniejszenia lub ustąpienia trudności w czytaniu i pisaniu (dysleksja skompensowana). U uczniów z trudnościami w uczeniu się obserwuje się pewne regularności:
W Polsce istnieje 5-poziomowy system pomocy terapeutycznej:
Najlepiej funkcjonują pierwsze dwa poziomy, natomiast poziomy 3, 4 i 5 często napotykają trudności związane z ograniczoną dostępnością miejsc oraz niedostateczną liczbą oddziałów i klas terapeutycznych.
Artykuł zawiera listę objawów ryzyka dysleksji u dzieci w młodszym wieku szkolnym umożliwiającą wstępną diagnozę tego zaburzenia. Podpowiada na jakie objawy zwrócić uwagę i jak je interpretować.
W ramach newslettera otrzymasz wartościowe informacje o naszych programach, powiadomienia o nowych artykułach, konferencjach i webinarach, a także bezpłatne materiały edukacyjne w wersji online i do wydruku.
